ESA-in svemirski brod Venus Ekpres je lansiran 9. novembra 2005. Kao orbiter je osam godina detaljno proučavao planetu i dinamiku njene atmosfere pre završetka misije u decembru 2014.

Venerina atmosfera je najgušća od svih stenovitih planeta i skoro u potpunosti se sastoji od ugljen-dioksida, sa debelim slojem oblaka, uglavnom od sumporne kiseline. Kombinacija gasova staklene bašte i višegodišnjeg sloja oblaka dovela je do efekta staklene bašte, pa je površina Venere izuzetno vruća sa temperaturom nešto preko 450°C – i skrivena od naših očiju.

Vetrovi se na površini planete kreću veoma sporo, brzinom od nekoliko kilometara na sat jer je gustina atmosfere na ovoj visini velika.

Vetrovi na 65 km visokim vrhovima oblaka i na većim visinama imaju brzinu do 400 km/h, što je oko 60 puta brže od rotacije planete. Ovo uzrokuje posebno brze dinamičke efekte u gornjoj atmosferi, a jedan su njeni polarni vrtlozi.

Zbog više sunčeve svetlosti na nižim geografskim širinama gas se zagreva i diže i kreće prema polovima, gde hladniji vazduh tone. Vazduh konvergira u stubu, ubrzava i spiralno se spušta nadole, poput vode koja se vrti oko otvora slivnika.

U središtu polarnog vrtloga, vazduh koji tone gura oblake niže za nekoliko kilometara, na visine gde je temperatura atmosfere viša. Centralno oko vrtloga se može videti mapiranjem termalne infracrvene svetlosti, koja pokazuje temperaturu vrha oblaka: oblaci u jezgru vrtloga su na višoj temperaturi.

Polarni vrtlozi Venere su među najpromenljivijim u Sunčevom sistemu.

Oblik ovog vrtložnog jezgra, koji obično meri 2000–3000 km u prečniku, dramatično se menja jer ga udaraju turbulentni vetrovi.

Video je sastavljen od šest sekvenci slika (u lažnoj boji) snimljenih ultraljubičastim/vidljivim/bliskim infracrvenim spektrometrom VIRTIS na ESA-inoj svemirskoj letilici Venus Ekspres između 12. i 19. aprila 2006. godine, tokom prve orbite oko planete.

Sekvence (uzete na 5 mikrona) su dobijene tokom šest različitih vremenskih intervala i na različitim udaljenostima od Venere.

Oko Južnog pola se vidi posebna struktura vrtloga sa dvostrukim okom koju nikada ranije nije jasno videla nijedna druga venerina misija. Prikazana je rotacija i varijacija oblika dvostrukog vrtloga tokom vremena. Može se videti i rotacija „terminatora“, linije koja razdvaja dnevnu stranu – vidljivo žutu – od noćne strane.

Vidljiva je ogrlica hladnog vazduha oko strukture vrtloga (tamno plava), verovatno zbog reciklaže hladnog vazduha naniže.

https://www.esa.int/Science.../Space_Science/Venus_Express

SVE JE FIZIKA Miša Bracić