KISEONIK
naš nasušni
U originalu, kiseonik i dan-danas nastaje u kosmosu u složenom procesu helijumske fuzije u masivnim zvezdama. Iako je uobičajeno mišljenje da bez njega nema života na Zemlji, u atmosferi je počeo da se akumulira tek milijardu godina nakon pojave živih organizama na našoj planeti. Težinski, kiseonik čini najveći deo ljudskog tela – svako od nas ima najmanje 45 kg kiseonika. Takođe, kiseonik čini polovinu težine Zemljine kore i skoro 90% težine svih okeana, a kao drugi najzastupljeniji, u atmosferi ga ima više od 1015 tona. Obzirom da je član za sve nas esencijalnog dvojca u H2O, eto razloga da pročitaš i zapamtiš ponešto o ovom izuzetnom hemijskom elementu.
Eksperimentišući sa živom, tridesetogodišnji švedski farmaceut Carl Wilhelm Scheele je 1773. godine slučajno otkrio kiseonik Nažalost, nije na vreme objavio rad o tome pa je engleski hemičar Joseph Priestley pobrao svu slavu o otkriću ovog gasa. Četiri godine kasnije, ime mu je nadenuo Antoine Lavoisier, koji je u to vreme i sâm istraživao procese sagorevanja i korozije (Flogistronska teorija). Reč “kiseonik” predstavlja kovanicu od grčkih reči ὀξύς (oxys, kiselina) i -γόνος (-gοnos, proizvođač), jer se u to vreme pogrešno mislilo da sve kiseline za svoj nastanak trebaju kiseonik.
Kiseonik je hemijski elemenat sa simbolom O i atomskim brojem 8. Nalazi se među prvim elementima u periodnom sistemu, u 16. grupi (negde nazvanoj VIa, ili halkogenoj), u kojoj se nalaze i sumpor, selen, telur, radioaktivni polonijum i veštački dobijeni livermorijum (116Uuh). Pošto je visoko reaktivni nemetal i oksidacioni agens (oksidator, učestvuje u formiranju različitih vrsti jedinjenja (najčešće tzv. oksida) sa najvećim brojem elemenata u prirodi. Prema težini, kiseonik je treći najrasprostranjeniji elemenat u kosmosu – odmah iza vodonika i helijuma Pri normalnim uslovima dva atoma kiseonika se vezuju i tvore dioksigen, diatomski gas bez boje, ukusa i mirisa, sa formulom O2.
 |
Preuzmite e-knjigut u PDF verziji (15 strana, 1,10 MB) 
|
I bi vodonik - priča o vodoniku, autor: Radan Mitrović
HELIJUM - o helijumu - Sonja Ranđelović
|
Pročitajte ostale e-knjige Draška Dragovića |
KOJI TELESKOP DA KUPIM?
