Mlečni put: M. Gagić i A. Vukićević

Zbog ogromne veličine naše galaksije, nije moguće poslati svemirsku letelicu dovoljno daleko da je fotografira izvana. Astronomi se zato oslanjaju na posmatranja iznutra i zatim upoređuju sa sličnim galaksijama kakva je Velika galaksija u Andromedi. Na taj način naučnici uspevaju da rekonstruišu izgled naše galaksije.

M. Gagić

Kako proučavamo Mliječni put?

Zbog gasa i prašine u galaksiji teško je videti dalje od našeg lokalnog dela galaksije. Ipak, zahvaljujući podacima s ESA-inog satelita Gaia i drugim misijama, astronomi su uspjeli mapirati strukturu Mliječne staze.

Oblik i struktura Mliječne staze

Mliječni put je spiralna galaksija, što se vidi i po noćnom nebu kada gledamo u njen disk. Astronomi vjeruju da ima spiralne krakove i centralno izbočenje – izduženi dio pun starih zvijezda. U središtu se nalazi supermasivna crna rupa, otkrivena 1974.

Kako znamo da je spiralna?

Već od 1950-ih, astronomi su pomoću mladih zvijezda i radio signala vodonika pokušavali da mapiraju spiralne krakove. Tehnika Dopplerovog pomaka pomogla je u određivanju kretanja i udaljenosti zvijezda, iako s velikom greškom.

Najnovija otkrića

Suvremene metode koriste radio-izvore zvane maseri i paralaksu – precizna geometrijska mjerenja. Gaia misija sada mapira preko milijardu zvijezda, pružajući najtačniji prikaz galaksije dosad.

Koliko krakova ima Mliječni put?

Postojala je rasprava ima li galaksija dva ili četiri kraka. Vidljive, mlade zvijezde pokazuju četiri, ali ako se gleda po starim zvijezdama (koje čine većinu mase), izgleda da ih ima dva. Perzejev i Skutum-Centaurus su najmasivniji kraci, dok su Sagittarius-Carina i Spoljni krak svjetliji zbog aktivnog stvaranja zvijezda. Zemlja se nalazi u Orionovom ogranku, malom spoju između glavnih krakova.

Zaključak

Iako smo unutar Mliječne staze i vidimo je "iznutra", astronomi su uspjeli, uz pomoć teleskopa, radio telasa i svemirskih misija, da rekonstruišu njen oblik i strukturu. Danas znamo da se radi o spiralnoj galaksiji sa središnjom trakom i dva glavna spiralna kraka.

Prema: