Kina tokom ove i sledeće godine planira lansiranje tri nove rakete-nosača (RN). Prvo će, najverovatnije sredinom ove godine biti lansirana laka RN – CZ-6 (”Dugi marš“). Sledeće godine, biće obavljena i prva lansiranja teške RN CZ-5 i RN srednje nosivosti CZ-7.
Zajedničko za tri nova kineska nosača je koriste novi raketni motor na tečni pogon potisne snage 120 tona. Na razvoju novog raketnog motora se radi od 2000. Motor koristi dobro poznatu pogonsku kombinaciju sastavljenu od tečnog kiseonika i kerozina, koja je sa jedne strane visoko-energetska, a sa druge znatno manje zagadjuje čovekovu okolinu u odnosu na postojeće kineske raketne motore.
Raketa-nosač CZ-6 pripada klasi lakih nosača, kapaciteta oko jedne tone za korisne terete postavljene na sunčano-sinhronoj orbiti visine 700km. Očigledno je da njome Kina namerava da prodre na tržište lansiranja malih kosmičkih aparata, koje je sve obimnije i zahtevnije.
 |
Laka raketa-nosača CZ-6 |
Raketa CZ-5 je teški nosač kapaciteta 25 tona za niske orbite, ili do 14 tona za geostacionarne satelite. Na drugom stepenu, ova raketa koristi motor na tečni kiseonik i tečni vodonik. Sa ovom nosivošću, CZ-5 će se pridružiti grupi od svega nekoliko raketa-nosača koji pripadaju ovom rangu – američki Atlas 5 i Delta-4 Heavy, ruske RN “Proton” i “Angara-5” i evropska Ariane 5. Do sada najjača kineska raketa CZ-3F ima nosivost od oko deset tona za niske orbite.
 |
Teška raketa-nosača CZ-5 |
Treća nosač nove generacije kineskih raketa CZ-7 je raketa srednje kategorije sa kapacitetom od 13,5 tona za niske i do 5,5 tona za sunčano-sinhrone orbite. Kako ovoj kategoriji pripadaju nosači kapaciteta od sedam do petnaest tona, za CZ-7 se može reći da je raketa na prelazu izmedju srednje i teške kategorije. Na kosmičkom tržištu nema mnogo nosača srednje kategorije. U stvari, kako je budućnost ukrajinske rakete “Zenit” koja koristi ruske raketne motore krajnje neizvesna, na sceni je trenutno samo raketa-nosač Falcon 9 kompanije Space X.
 |
Raketa-nosača CZ-7 srednje klase |
Sa novom garniturom raketa-nosača, Kina namerava da tokom sledećih deset godina etapno povuče iz upotrebe stare rakete CZ-2 i CZ-3, koje će zameniti CZ-7 i CZ-5 kao stubovi budućih kineskih kosmičkih programa.
Pored etapne zamene starih raketa-nosača ove serije, cilj eksperimentalnih lansiranje novih raketa je povezan sa početkom izuzetno ambicioznog programa kosmičkih istraživanja koje Kina planira u narednim decenijama. Program obuhvata lansiranje širokog spektra naučno-istraživačkih, tehnoloških i vojnih satelita, nastavak automatskih istraživanja Meseca i početak letova prema drugim planetama i gradnju orbitalne stanice.
Kina tokom ove i sledeće godine planira lansiranje tri nove rakete-nosača (RN). Prvo će, najverovatnije sredinom ove godine biti lansirana laka RN – CZ-6 (”Dugi marš“). Sledeće godine, biće obavljena i prva lansiranja teške RN CZ-5 i RN srednje nosivosti CZ-7.
Zajedničko za tri nova kineska nosača je koriste novi raketni motor na tečni pogon potisne snage 120 tona. Na razvoju novog raketnog motora se radi od 2000. Motor koristi dobro poznatu pogonsku kombinaciju sastavljenu od tečnog kiseonika i kerozina, koja je sa jedne strane visoko-energetska, a sa druge znatno manje zagadjuje čovekovu okolinu u odnosu na postojeće kineske raketne motore.
Raketa-nosač CZ-6 pripada klasi lakih nosača, kapaciteta oko jedne tone za korisne terete postavljene na sunčano-sinhronoj orbiti visine 700km. Očigledno je da njome Kina namerava da prodre na tržište lansiranja malih kosmičkih aparata, koje je sve obimnije i zahtevnije.
http://i.imgur.com/ZTprveU.jpg
Laka raketa-nosača CZ-6
Raketa CZ-5 je teški nosač kapaciteta 25 tona za niske orbite, ili do 14 tona za geostacionarne satelite. Na drugom stepenu, ova raketa koristi motor na tečni kiseonik i tečni vodonik. Sa ovom nosivošću, CZ-5 će se pridružiti grupi od svega nekoliko raketa-nosača koji pripadaju ovom rangu – američki Atlas 5 i Delta-4 Heavy, ruske RN “Proton” i “Angara-5” i evropska Ariane 5. Do sada najjača kineska raketa CZ-3F ima nosivost od oko deset tona za niske orbite.
http://2.bp.blogspot.com/-X-BQUI600TI/T1LRB_mtC3I/AAAAAAAAC4Y/cxCLK9j1EjA/s1600/long-march5.jpg
Teška raketa-nosača CZ-5
Treća nosač nove generacije kineskih raketa CZ-7 je raketa srednje kategorije sa kapacitetom od 13,5 tona za niske i do 5,5 tona za sunčano-sinhrone orbite. Kako ovoj kategoriji pripadaju nosači kapaciteta od sedam do petnaest tona, za CZ-7 se može reći da je raketa na prelazu izmedju srednje i teške kategorije. Na kosmičkom tržištu nema mnogo nosača srednje kategorije. U stvari, kako je budućnost ukrajinske rakete “Zenit” koja koristi ruske raketne motore krajnje neizvesna, na sceni je trenutno samo raketa-nosač Falcon 9 kompanije Space X.
http://english.cri.cn/mmsource/images/2015/01/27/rocket2-big.jpg
Raketa-nosača CZ-7 srednje klase
Sa novom garniturom raketa-nosača, Kina namerava da tokom sledećih deset godina etapno povuče iz upotrebe stare rakete CZ-2 i CZ-3, koje će zameniti CZ-7 i CZ-5 kao stubovi budućih kineskih kosmičkih programa.
Pored etapne zamene starih raketa-nosača ove serije, cilj eksperimentalnih lansiranje novih raketa je povezan sa početkom izuzetno ambicioznog programa kosmičkih istraživanja koje Kina planira u narednim decenijama. Program obuhvata lansiranje širokog spektra naučno-istraživačkih, tehnoloških i vojnih satelita, nastavak automatskih istraživanja Meseca i početak letova prema drugim planetama i gradnju orbitalne stanice.
Author: Grujica Ivanović
Menadžer planiranja električnih mreža u australijskoj kompaniji Ergon Energy, magistar elektrotehnike.
Napisao je veliki broj članaka iz oblasti istraživanja kosmosa koji su objavljeni u časopisima "Galaksija", "Front", "Duga", "Planeta", "Astronomija", "Astronomski magazin", Spaceflight i “Vasiona”, i u dnevnim listovima "Politika", "Večernje novosti" i "Srpska reč".
Takođe, u časopisu Power Transmission and Distribution objavljuje stručne tekstove iz elektrotehnike.
Pre odlaska u Australiju radio je u EPS/"Elektrokosmet", dok je na RTV Priština uređivao televizijske emisije “Horizonti nauke” i “Ekološki krug”.
Autor je dve knjige iz kosmonautike: "Kosmički vremeplov" (1997, BIGZ, Beograd) o prvim programima čovekovog leta u kosmos i "Salyut: The First Space Station - Triumph and Tragedy" (2008, Springer-Praxis, London-New York) o tragediji posade prve orbitalne stanice "Saljut".
Jedan je od inicijatora projekta prvog srpskog veštačkog satelita "Tesla-1".
Član je Britanskog interplanetarnog društva i Instituta inženjera Australije.
Zadnji tekstovi:
KOJI TELESKOP DA KUPIM?
