Narodna imena za mart: brezen (bresen,brezanj), suhi, sušac, mali sečko. letnik, lažak, derikoža; blagoveštenski.... u Hrvata: ožujak

Latinski: Martius
Engleski: Mach

Najveći rimski bog, pored Jupitera, bio je Mars, bog rata. Po tradiciji, kao otac Romula, legendarnog osnivača Rima, Mars je otac i čitavog rimskog naroda. Nije čudo što je po starom rimskom  kalndaru prvi mesec u godini bio posvećen ovom bogu. Godina je tada počinjala prvog marta a završavla se nakon deset meseci polsednjeg dana decembra i trajala je 304 dana. Kako to nije odgovaralo dužini prave godine legendarni rimski kralj Numa Pompilije (715?-673?), koji je na prestolu nasledio Romula, ubacio je u kalendar još dva meseca: januar i februar i od tada je mart treći mesec u godini. Mart još od najstarijih vremena ima 31 dan.

Sa martom je godina počinjala i u Britaniji sve do 1752. kada je prihvaćen Gregorijanski kalendar. A postoji mišljenje da su u najstarije vreme i Srbi računali početak godine u martu.

Mart je mesec kada počinje proleće. To je onaj dan kada Sunce pređe sa južne na severnu hemisferu Zemljine lopte, a dan i noć traju jednako dugo. Obično se to desi 21. marta (ponekad 20. kada se radi o prestupoj godini).

Velšani slave 1. mart kao dan svetog Davida, zaštitnika Velsa. A Irci opet 17. marta slave dan svetog Patrika, zaštitnika Irske. Jevreji u martu imaju svoj Purim, ali to ne pada baš uvek u ovaj mesec. Međutim najpoznatiji praznik vezan za mesec mart je sigurno Dan žena.

Možda najpoznatija rečenica u kojoj se pominje mart (sem čuvene "Čestitam vam 8. mart") je ona koju je stari prorok uzvikuno Cezaru 44. pre nove ere: "Čuvaj se, Cezare, martovskih ida". Idama su Rimljani označavali sredinu meseca.

tradicija

Baba Marta – po našoj tradiciji to je ćudljiva, naprasita i pomalo luckasta baba koja upravlja mesecom martom. Zato je i sam mart promenljiv. Lepe i prijatne dane zna sasvim nenadano da zamene dani vejavice i niskih temperatura. A onda opet ograne sunce.

istorija

Marta 415. ubijena Hipatija iz Aleksandrije, platonista i prvi značajni matematičar među ženama.

15. marta 44. godine pre nove ere ubijen je Gaj Julije Cezar. Bio je to jedan od najčuvenijih atentata u čitavoj ljudskoj istoriji.

1910. na predlog Klare Cetkin na međunarodnoj konferenciji zena u Kopenhagenu 8. mart je prihvaćen kao dan borbene solidarnosti žena. Od tada se u mnogim zemljama ovaj dan slavi kao Dan žena.

29. marta 1807. otkriven asteroid Vesta

21. marta 1839. rođen je veliki ruski kompozitor Modest Musorgski. Čuvena je njegova opera Boris Godunov. Musorski je i umro u martu. Bilo je to 28. marta 1881.

27. mart 1850. umro je Beer, Wilhelm, nemački bankar i astronom. Zajedno sa Mädlerom napravio je prvu zaista dobru mapu Meseca (1836).

13. marta 1855. rodio se čuveni američki astronom Lowell Percival

4. marta 1879. rodio se Albert Ajnštajn.

9. marta 1934. rodio se Jurij Gagarin, prvi čovek koji je poleteo u svemir.

27. marta 1941. dva dana nakon što je jugoslovenska vlada u Beču potpisala pristupanje Trojnom paktu izbile su velike narodne demnonstracije protiv tog akta. Istog dana grupa oficira na čelu sa generalom D. Simovićem rano ujutro je izvršila puč te je srušila vladu. Bio je to povod da nekoliko dana kasnije Nemačka napadne Jugoslaviju.

3. marta 1969.  lansiran je Apolo 9.

10. marta 1977. otkriveni prestenovi Urana.

23. marta 2001.  u 05:58 UT nesagoreli ostaci svemirske stanice Mir pali su u Tihi okean na planirano područje. Ulazak u atmosferu označen je kratkim bljeskom kada se stanica zapalila. Tako je okončana petnaestogodišnja misija za sada najčuvenije svemirske stanice.