Od solarnih baklji do mlaznica crnih rupa

Animacija napravljena od snimaka NASA-inog Fermi gama-svemirskiog teleskopa kao da oživljava kosmos. Sunce povremeno sija sa pozadinom visokoenergetskih izvora unutar naše galaksije i šire.

Gama zraci su oblik svetlosti najviše energije. Film prikazuje intenzitet gama zraka sa energijama iznad 200 miliona elektron volti (MeV) koje je detektovao Fermijev teleskop od avgusta 2008. do avgusta 2022. godine. Vidljiva svetlost ima energiju između 2 i 3eV. Svetlije boje označavaju lokacije intenzivnijih izvora gama zraka.

Centralna ravan Mlečnog puta sija u gama zracima proizvedenim od zvezda i kosmičkih zraka koji udaraju u međuzvezdani gas. Mnogo je drugih izvora, uključujući neutronske zvezde i ostatke supernove. Iznad i ispod ovog pojasa, gledamo iz naše galaksije u širi univerzum sa svetlim izvorima koji se brzo menjaju.

Većina njih su udaljene galaksije. Svaka od ovih galaksija, blazara, ima centralnu crnu rupu sa masom od milion ili više masa Sunca. Crne rupe proizvode izuzetno brze mlazove materije.

Mnoge od ovih galaksija su izuzetno daleko. Na primer, svetlost sa blazara 4C +21,35 putuje 4,6 milijardi godina. Bljesak koji vidimo danas se dogodio kada je Sunčev sistem počeo da se formira. Drugi svetli blazari su više nego dvostruko udaljeniji i zajedno pružaju upečatljive snimke aktivnosti crne rupe tokom kosmičkog vremena.

Details: https://svs.gsfc.nasa.gov/14399

SVE JE FIZIKA Miša Bracić