5. maj. 2010.
Ovaj mozaik, načinjen od slika koje je Nasina svemirska sonda „Cassini“ snimila tokom nedavnog preleta Saturnovog satelita Mimasa, prikazuje nam ogromni Heršelov krater i baca nov pogled na površinu ovog tajanstvenog sveta. Ovde se lepo vidi da se radi o krateru sjajnih ivica, sa dnom koje je oko 20% tamnije od oboda kratera.
Mimasova originalna površina, poput površina većine drugih velikih Saturnovih satelita bez atmosfere, nije sačinjena od čistog leda već sadrži određene nečistoće tamne boje. Heršelov krater (130 km) i još neki manji koji se vide na ovom mozaiku, pokazuju relativno tamne naslage duž donjih delova zidova njihovih kratera (zelene strelice na slici). Naučnici koji učestvuju u projektu „Cassini“ tumače ta zatamljenja kao dokaz postepene koncentracije tih nečistoća iz isparenog zaleđenog materijala u zonama u kojima se nečistoća polako slivala niz zidove kratera. Na tim mestima, sjajni ledeni materijal se topio, jer je bio izložen Suncu i vakuumu svemira. Kod Heršela, ivice tamnijih rejona koje dodiruju dno kratera su ispresecane karakterističnim šitokim topografskim teksturama, za koje naučnici veruju da su nastale usled toka otopljenog leda nastalog udarcem koji je i formirao krater. Taj istopljeni led je pokrio dno kratera oko središnjeg vrha.
Tamne trake koje se spuštaju sa ivica nekih kratera (označene crvenim strelicama), predstavljaju džepove tamne nečistoće koja se nalazila odmah uz ivice zidova kratera. Ti džepovi predstavljaju male, stare udarne kratere tamnih dna koji su bili zatrpani slojem materijala izbačenim iz novijih kratera a koji su stvorili ivice ovih vidljivih kratera. Materijal iz novootkrivenih tamnih slojeva klizio je niz kosine i stvarao vidljive trake.
Unutražnjost kratera Heršel upadljivo je manje izbrazdana kraterima od kontinuiranog sloja izbačenog materijala koji se radijalno širi van ivica glavnog kratera. Snažan meteorski udar koji je stvorio Heršela izbacio je izdrobljene krhotine, uključujući i velike komade leda, daleko u vis. Taj materijal je padao oko kratera i stvarao debeli sloj istačkan brojnim sekundarnim kraterima. Postojanje tečnog bazena istopljenog materijala na dnu kratera, koji se stvrdnuo ubrzo nakon što su krhotine popadale, verovatno može da objasni to relativno otsustvo kratera na Heršelovom dnu. Čitav navedeni proces je relativno čest kod tela bez atmosfere u čitavom solarnom sistemu, samo što je kod Mimasa naglašeniji i uočljiviji zbog velikih razmera Heršelovog kratera u odnosu na veličinu Mimasa[1].
Naučnici vezani za rad misije „Cassini“ takođe nastavljaju da proučavaju anomalije u boji Mimasa. Koga interesuju dosadašnji rezultati, može da pogleda PIA12572 i PIA06257.
Neverovatni svemirski orbiter „Cassini“ proleteo je 13. februara 2010. godine na samo 9.500 km od površine Mimasa. Ovaj mozaik sastavljen je od sedam fotografija koje je tog dana u vidljivom spektru načinila „Cassinijeva“ uskougaona kamera (NAC[2]). Osma fotografija, koju je istog dana napravila i širokougaona kamera, iskorišćena je da se popuni donji desni deo mozaika. Na mozaiku se vidi ona polovina Mimasa koja je uvek okrenuta u pravcu kretanja meseca oko Saturna. Mimasov prosečan prosek je 396 km. Pogled je centriran na teren oko 10. stepena južne širine i 125. stepena zapadne dužine. Sever je gore.
Mozaik je načinjen sa približne udaljenosti od 30.000 km od površine Mimasa, sa fazom (ugao Sunce-Mimas-orbiter) od 27 stepeni. Rezolucija je 180 metara po pikselu.
Pošto je čitava misija zapravo američko-evropska (mada je orbiter napravljen u JPL), tim koji analizira bogtastvo prispelih slika sačinjen je od naučnika iz engleske, Nemačke, Francuske i Amerike. Njima rukovodi dr Carolyn C. Porco iz naučnog instituta u Koloradu.
Full Size 2.800 x 2.800:
JPEG 1.4 MB
PNG 2.2 MB
TIFF 3.3 MB
[1] Krater ima skoro trećinu prečnika Mimasa. Zidovi su visoki skoro 5 km, neki delovi dna su duboki i do 10 km, a središnji vrh se uzdiže oko 6 km iznad površine dna. Kada bi ekvivalentan krater postojao na Zemlji, imao bi prečnik od preko 4.000 km!
Sa prečnikom od skoro 400 km, Mimas je peti po veličini Saturnov satelit, a dvadeseti u Sunčevom sistemu.
[2] “Cassinijev“ imidžing naučni podsistem (ISS) sadrži zapravo 2 kamere. NAC je u stvari reflektujući teleskop žižine daljine 2.000 mm i vidnog polja od 0,35°. Druga kamera je širokougaona (WAC) sa žižinom daljinom od 200 mm i vidnim poljem od 3,5°.
KOJI TELESKOP DA KUPIM?
