Nedavna analiza podataka sa teleskopa James Webb (JWST) izazvala je uzbuđenje u naučnoj zajednici: posmatranja pokazuju da većina spiralnih galaksija u ranom svemiru rotira u istom smeru.
Ovo otkriće, koje je istakao profesor Lior Šamir sa Univerziteta Kanzas Stejt, sugeriše da bi svemir mogao imati globalnu rotaciju — ideju koja se suprotstavlja standardnom kosmološkom principu koji pretpostavlja da je svemir izotropan i homogen u velikim razmerama.
Šamir je analizirao slike iz JADES istraživanja JWST-a i otkrio da do 50% više galaksija rotira u jednom smeru, što je značajna asimetrija koja se može uočiti čak i bez stručne obuke.On predlaže nekoliko mogućih objašnjenja: svemir je možda "rođen" sa rotacijom, ili možda živimo unutar ogromne crne rupe.Takođe, razmatra mogućnost da efekti poput Doplerovog pomaka, usled rotacije Mlečnog puta, utiču na percepciju svetlosti galaksija, čineći one koje se kreću suprotno od naše galaksije svetlijima i samim tim lakšim za detekciju.
Osa zla
Ova otkrića podsećaju na ranije zabeležene anomalije, poput "ose zla" u kosmičkom mikrotalasnom pozadinskom zračenju (CMB), koje takođe sugerišu postojanje preferencijalnog smera u svemiru.Takve pojave izazivaju pitanja o fundamentalnim pretpostavkama u kosmologiji i otvaraju prostor za razmatranje alternativnih modela, poput teorije "umornog svetla" ili hipoteze da je svemir holografski i rotira slično unutrašnjosti crne rupe.
Iako su ova zapažanja intrigantna, potrebna su dodatna istraživanja i potvrde kako bi se utvrdilo da li zaista ukazuju na globalnu rotaciju svemira ili su rezultat lokalnih efekata i ograničenja u posmatranju.
|
"Osa zla" (engl. Axis of Evil) je naziv koji su neki kosmolozi dali neobičnoj pojavi u raspodeli kosmičkog mikrotalasnog pozadinskog zračenja (CMB) — "svetlosti" koja je ostala iz ranog svemira, oko 380.000 godina nakon Velikog praska. U teoriji, CMB bi trebalo da bude ravnomerno raspoređeno u svim pravcima (izotropno), ali merenja sondi kao što su WMAP i Planck pokazala su da veliki obrasci (tzv. kvadruplo i oktupo komponenta) u toj raspodeli imaju poravnanje duž jedne određene ose na nebu. To poravnanje nije očekivano i ne može lako da se objasni standardnim modelom kosmologije. Zato je ova anomalija ironično nazvana "osa zla" jer bi, ako je stvarna, mogla da "pokvari" uobičajene teorije o homogenosti i izotropiji svemira. Važno je naglasiti: iako je intrigantna, još nije potvrđeno da je "osa zla" fizički značajna — može biti i posledica statističke slučajnosti ili sistematskih grešaka u merenju. |
|
Teorija "umornog svetla" (tired light) je alternativno objašnjenje crvenog pomaka svetlosti udaljenih galaksija, koje je prvi predložio Fritz Zwicky 1929. godine. Po standardnoj teoriji, crveni pomak nastaje zato što se svemir širi — što je galaksija dalje, svetlost iz nje više se „razvlači“, pa izgleda crvenija. Ali prema teoriji umornog svetla, svetlost iz udaljenih objekata postaje crvenija jer gubi energiju dok putuje kroz svemir, bez potrebe za širenjem svemira. Ideja je da fotoni "stare" ili „umaraju se“ sudarajući se s česticama ili nekim medijumom u svemiru, pa im se talasna dužina povećava. U kontekstu članka, teorija umornog svetla se pominje kao jedna od mogućih alternativnih interpretacija neobičnih rotacionih obrazaca i asimetrija u ranom svemiru — kao kontrast standardnom modelu koji uključuje širenje i inflaciju svemira. Važno je reći da teorija umornog svetla nije potvrđena i da je odbačena od strane većine naučnika, jer ne može da objasni mnoge posmatrane pojave, poput mikrotalasnog pozadinskog zračenja ili odnosa svetlosti i udaljenosti supernova. |
Prema : earth.com