Mars zaokuplja pažnju čoveka još od davnina. Njegova blizina i povoljan položaj svake druge godine razlog su što se ka Crvenoj planeti otisnulo ubedljivo najviše letelica nego ka bilo kojoj drugoj u Sunčevom sistemu od početka svemirskih istraživanja. Međutim, dve trećine svih misija je završeno katastrofalno loše.
Šta je uzrok tome? Banalni problemi u komunikaciji, greške inženjera koji su brkali inče i santimetre, nepredvidivi atmosferski uslovi, loša sreća, jeftine i na brzinu sklepane misije.. Neke letelice nisu napustile Zemljinu orbitu, neke su pale u okean, neke su potpuno promašile Mars, druge su pale na površinu.
Nema bolje animacije koja na zanimljiv način ilustruje istoriju istraživanja Marsa od ove autora Nicka Jacoubowskog:
Jedan od najozbiljnijih problema desio se 1993. godine kada je svega 3 dana pre ulaska u orbitu oko planete prestao da radi Mars Observer. Neuspeh ove letelice vredne više od milijardu dolara imao je znatne posledice na buduća istraživanja Crvene planete. Nasa je odlučila da u godinama koje su bile pred njom ka Marsu upućuje manje i jeftinije misije koje će nadoknaditi ono što je Mars Observer propustio.
Da su tada naučni ciljevi bili ispunjeni mi bi danas bili na korak, ako ne i imali misiju uzimanja uzorka sa Marsa i transporta na Zemlju. Ovako je Nasa zajedno sa nama izgubila dragocenih 10 godina.
A najveće razočarenje dolazi nam iz Rusije koja nije uspela posle mnogo godna razvoja da realizuje izuzetno zanimljivu i složenu misiju Fobos - Grunt. Između ostalog, misija je imala zadatak da spusti sondu na Fobos, mali Marsov satelit, uzime uzorak tla i vrati ga na Zemlju.
Letelica teška 13 tona lansirana je 9. novembra 2011. Nažalost, ostala je zarobljena u Zemljinoj orbiti i nekoliko meseci kasnije pala je u tihi okean.
Retrospektiva Mars misija
|
ZEMLJA |
MISIJA |
DATUM LANSIRANJA |
KOMENTAR |
|
|
10 Oktobar 1960 |
Prolazak pored Marsa(greška na lansiranju) |
|
|
|
14 Oktobar 1960 |
Prolazak pored Marsa(greška na lansiranju) |
|
|
|
24 Oktobar 1962 |
Prolazak pored Marsa |
|
|
|
1 Novembar 1962 |
Prolazak pored Marsa(izgubljen kontakt) |
|
|
|
4 Novembar 1962 |
Pokušaj spuštanja |
|
|
|
5 Novembar 1964 |
Prolazak pored Marsa |
|
|
|
28 Novembar 1964 |
Prolazak pored Marsa |
|
|
|
30 Novembar 1964 |
Prolazak pored Marsa(izgubljen kontakt) |
|
|
|
18 Jul 1965 |
Prolazak pored Meseca, test prolaz pored Marsa |
|
|
|
25 Februar 1969 |
Prolazak pored Marsa |
|
|
|
27 Mart 1969 |
Prolazak pored Marsa |
|
|
|
27 Mart 1969 |
Attempted Mars Orbiter(greška na lansiranju) |
|
|
|
2 April 1969 |
Attempted Mars Orbiter(greška na lansiranju) |
|
|
|
8 Maj 1971 |
Prolazak pored Marsa(greška na lansiranju) |
|
|
|
10 Maj 1971 |
Attempted Mars Orbiter/Lander |
|
|
|
19 Maj 1971 |
Mars Orbiter/ Attempted Lander |
|
|
|
28 Maj 1971 |
Mars Orbiter/ Lander |
|
|
|
30 Maj 1971 |
Mars Orbiter |
|
|
|
21 Jul 1973 |
Prolazak pored Marsa(pokušaj ulaska u orbitu) |
|
|
|
25 Jul 1973 |
Mars Orbiter |
|
|
|
5 Avgust 1973 |
Mars Lender (izgubljen kontakt) |
|
|
|
9 Avgust 1973 |
Prolazak pored Marsa(pokušaj sletanja) |
|
|
|
20 Avgust 1975 |
Mars Orbiter i Lender |
|
|
|
9 Septembar 1975 |
Mars Orbiter i Lender |
|
|
|
7 Jul 1988 |
Pokušaj ulaska u orbitu oko planete/pokušaj spuštanja na Fobos |
|
|
|
12 Jul 1988 |
Pokušaj ulaska u orbitu oko planete/pokušaj spuštanja na Fobos |
|
|
|
25 Septembar 1992 |
Pokušaj ulaska u orbitu(izgubljen kontakt) |
|
|
|
07 Novembar 1996 |
Mars Orbiter |
|
|
|
16 Novembar 1996 |
Pokušaj ulaska u orbitu i spuštanja na površinu |
|
|
|
04 Decembar 1996 |
Mars Lender i Rover |
|
|
|
3 Jul 1998 |
Mars Orbiter |
|
|
|
11 Decembar 1998 |
Pokušaj ulaska u orbitu(izgubljen kontakt) |
|
|
|
3 Januar 1999 |
Pokušaj sletanja (izgubljen kontakt) |
|
|
|
3 Januar 1999 |
Pokušaj prodiranja ispod površine (izgubljen kontakt) |
|
|
|
7 April 2001 |
Mars Orbiter |
|
|
|
2 Jun 2003 |
Mars Orbiter i lender (Bigl)Sa lenderom izgubljen kontakt |
|
|
|
10 Jun 2003 |
Mars Rover |
|
|
|
7 Jul 2003 |
Mars Rover |
|
|
|
10 Avgust 2005 |
Mars Orbiter |
|
 |
Phoenix | 4 Avgust 2007 | Uspešno sletanje u severnu polarnu oblast |
 |
Fobos - Grunt | 8 Novembar 2011 | Nije napustio Zemljinu orbitu |
